“Voice and Vision” -da biziň ýaly bir zat bolsaňyz, dynç günleri dynç günlerine sabyrsyzlyk bilen garaşýarsyňyz.Size sowgat hökmünde, Täze ýyl faktlary bilen sizi ibermek isleýäris.Theygnaklaryňyzda gyzykly söhbetdeşlik başlaýanlar üçin ulanyp bilersiňiz.(Hoş geldiňiz)
Täze ýyl baýramlary
Ro Christmasdestwo gözbaşy butparaz we rim medeniýetlerinden gelip çykýar.Rimliler hakykatdanam dekabr aýynda iki baýramçylygy bellediler.Birinjisi, oba hojalygy hudaýy Saturny hormatlaýan iki hepdelik festiwal bolan Saturnalia boldy.25-nji dekabrda gün hudaýy Mithranyň doglan gününi bellediler.Iki dabara-da gülkünç, serhoş oturylyşyklar boldy.
Şeýle hem dekabr aýynda ýylyň iň garaňky güni düşýän butparaz medeniýetler garaňkylygy saklamak üçin ot ýakyp, şem ýakdy.Rimliler hem bu däbi öz dabaralaryna goşupdyrlar.
Hristiançylyk Europeewropada ýaýransoň, hristian ruhanylary butparaz däp-dessurlary we dabaralary çäklendirip bilmediler.Isanyň doglan senesini hiç kim bilmeýänligi sebäpli butparaz däp-dessurlary Onuň doglan gününe bellediler.
HRISTMAS KESELLERI
Dynç alyş dabaralarynyň çäginde butparaz medeniýetler baharyň gelmegine garaşyp öýlerini gök öwüsdi.Hemişe gök öwüsýän agaçlar iň sowuk we iň garaňky günlerde ýaşyl bolup galýardy, şonuň üçinem aýratyn güýçlere eýe bolarlar öýdülýärdi.Rimliler Saturnaliýa döwründe ybadathanalaryny arça agaçlary bilen bezäpdirler we demir bölekleri bilen bezäpdirler.Hatda grekleriň hudaýlarynyň hormatyna agaç bezeýändigi barada ýazgylaram bar.Gyzykly tarapy, butparaz öýlere getirilen ilkinji agaçlar potolokdan aşaklygyna asyldy.
Häzirki wagtda öwrenişen agaç däbimiz Demirgazyk Europeewropadan gelip çykýar, bu ýerde nemes butparaz taýpalary Woden hudaýyna ybadat etmek üçin hemişe gök öwüsýän agaçlary şem we guradylan miweler bilen bezäpdir.Bu däp 1500-nji ýyllarda Germaniýadaky hristian dinine girizilipdi.Öýlerinde agaçlary süýji, yşyk we oýunjak bilen bezediler.
SANTA KLAWS
Keramatly Nikolaýdan ylham alan bu Ro Christmasdestwo däbiniň butparaz däl-de, hristian kökleri bar.280 töweregi Türkiýäniň günortasynda doglan, irki hristian buthanasynda ýepiskop bolup, imany üçin yzarlanmalara we türme tussaglygyna höküm edilipdi.Baý maşgaladan gelip, garyplara sahylygy we ygtyýarsyzlygy bilen tanalýardy.Daş-töweregindäki rowaýatlar köp, ýöne iň meşhur, üç gyzy gulçulykdan satmakdan halas etdi.Erkek adamy durmuşa çykarmak üçin hiç hili gyzlyk ýokdy, şonuň üçin bu kakasynyň iň soňky ýolydy.Keramatly Nikolaýyň açyk penjireden altyny öýüne taşlandygy we olary ykballaryndan halas edendigi aýdylýar.Rowaýata görä, altyn ot bilen guradylan jorapda ýere gaçypdyr, şonuň üçin çagalar keramatly Nikolaýyň sowgat sowgat etjekdigine umyt edip, otlary bilen jorap asyp başladylar.
Geçmeginiň hormatyna 6-njy dekabr Keramatly Nikolaý güni diýlip yglan edildi.Wagtyň geçmegi bilen her Europeanewropa medeniýeti Keramatly Nikolaýyň wersiýalaryna uýgunlaşdy.Şweýsariýa we nemes medeniýetlerinde Kristkind ýa-da Kris Kringle (Mesihiň çagasy) özüni alyp baryşly çagalara sowgat gowşurmak üçin Keramatly Nikola ýoldaş boldy.Jultomten, Şwesiýada geçiler tarapyndan çekilen ýeňiň üsti bilen sowgat iberýän bagtly elfdi.Soňra Angliýada Ro Christmasdestwo we Fransiýada Pere Noel boldy.Gollandiýada, Belgiýada, Lýuksemburgda, Lorena, Fransiýada we Germaniýanyň käbir ýerlerinde Sinter Klaas ady bilen tanalýardy.(Klaas, ýazgy üçin Nikolaý adynyň gysgaldylan görnüşi).Amerikaly Santa Klaus şu ýerden gelýär.
AMERIKADA HRISTMAS
Amerikanyň irki ýyllarynda Ro Christmasdestwo garyşyk halta boldy.Puritan ynançlary bolan köp adam butparaz gelip çykyşy we dabaralaryň gülkünç tebigaty sebäpli Ro Christmasdestwo gadagan etdi.Europeewropadan gelen beýleki immigrantlar öz watanlarynyň däp-dessurlaryny dowam etdirdiler.Gollandiýalylar 1600-nji ýyllarda Sinter Klaas bilen Nýu-Yorkorka getirdiler.Nemesler agaç däplerini 1700-nji ýyllarda getiripdirler.Her kim öz jemgiýetinde öz ýoluny bellediler.
1800-nji ýyllaryň başynda Amerikan Ro Christmasdestwo kemala gelip başlady.Waşington Irwing iňlis baý ýer eýesiniň işçilerini özi bilen agşamlyk naharyna çagyrýan bir topar hekaýa ýazdy.Irwing dürli derejeli we jemgyýetçilik derejeli adamlaryň baýramçylyk üçin birleşmek pikirini halady.Şeýlelik bilen, bu baý ýer eýesi tarapyndan ýitirilen, ýöne dikeldilen köne Ro Christmasdestwo däplerini ýada salýan bir erteki gürrüň berdi.Irwingiň hekaýasy arkaly bu pikir Amerikan jemgyýetçiliginiň ýüreginde ornaşyp başlady.
1822-nji ýylda Klement Klark Mur keramatly Nikolaýyň gyzlary üçin eden sapary barada hasabat ýazdy.Indi Ro Christmasdestwodan öňki gije diýlip tanalýar.Onda Santa Klausyň asmanda ýeňiň üstünde uçup barýan gülkünç adamdygy baradaky häzirki zaman pikiri tutuldy.Soň bolsa, 1881-nji ýylda suratkeş Tomas Nast, Koks-a-kola mahabaty üçin Santa-nyň şekilini çekmek üçin işe alyndy.Işçi elfleri bilen gurşalan hanym Klaus atly aýaly bilen çüýrän Santa döretdi.Şondan soň Santa-nyň gyzyl eşikli şadyýan, semiz, ak sakgally adam keşbi Amerikan medeniýetine ornaşdy.
MILLI baýram
Gra civildanlyk urşundan soň ýurt geçmişdäki tapawudy görmegiň we ýurt hökmünde birleşmegiň ýollaryny gözleýärdi.1870-nji ýylda Prezident Ulysses S. Grant muny federal baýramçylyk diýip yglan etdi.Ro Christmasdestwo däpleri wagtyň geçmegi bilen uýgunlaşan bolsa-da, meniň pikirimçe Waşington Irwingiň baýramçylykda agzybirlige bolan islegi dowam edýär.Başgalaryň ýagşylygyny arzuw edýän, halaýan haýyr-sahawat guramalarymyza haýyr-sahawat berýän we şatlykly sowgatlar berýän ýylyň wagty boldy.
MERRI HRISTMALAR WE BAGTLY BOLAN GÜNLER
Şeýlelik bilen, nirede bolsaňyzam we haýsy däp-dessurlara eýerseňiz, size Täze ýyl baýramçylygynyň iň şatlygyny we baýramçylyklaryň iň bagtly bolmagyny arzuw edýäris!
Çeşmeler:
• https://learningenglish.voanews.com/a/history-of-christmas/2566272.html
• https://www.nrf.com/resources/consumer-research-and-data/holiday-spending/holiday-headarters
• https://www.whychristmas.com/customs/trees.shtml
• http://www.religioustolerance.org/xmas_tree.htm
• https://www.livescience.com/25779- Kristmas-traditions-history-paganism.html
• http://www.stnicholascenter.org/pages/who-is-st-nicholas/
Iş wagty: 24-2022-nji dekabry
